چند نکته کوتاه درباره امتحان از صحبت‌هاي يک دبير باتجربه
همه دانش‌آموزان و دانش‌پژوهان کم و بيش با احساس ترس از امتحان آشنا هستند، بعضي به‌خاطر نخواندن درس و نداشتن برنامه، برخي ديگر به علت ترس از نگرفتن نمره خوب، و برخي نيز به علت توقع نمره عالي و به زبان عرف نمره بيست، اضطراب امتحان را تجربه مي‌کنند. اين نوشتار نکات ساده و کاربردي را پيشنهاد مي‌دهد تا دانش‌آموزان هنگام شرکت در امتحان از اعتماد به نفس و آرامش خاطر بيش‌تري برخوردار باشند.
الف) توصيه‌هاي قبل از امتحان
1. حتماً در جلسات آخر درس پيش از امتحان در کلاس درس حضور داشته باشيد. بيش‌تر استادان و معلمان نکات مربوط به امتحان را در جلسات آخر مرور مي‌کنند و دربارة شيوه امتحان گرفتن خودشان توضيحاتي مي‌دهند.
2. به گونه‌اي براي مطالعه برنامه‌ريزي کنيد که وقت کافي براي مرور همه مطالب داشته باشيد. مطالعه در چند جلسه کوتاه بهتر و مؤثرتر از يک جلسه طولاني است.
3. مطالعه در اوايل روز مفيدتر است. به‌ويژه روز قبل از امتحان، مرور مطالب و ارتباط آن‌ها با يکديگر کمک مؤثري به يادگيري مي‌کند. بدين منظور کافي است فقط به يادداشت‌ها و نکات مهمي که قبلاً نوشته‌ايد، مراجعه کنيد.
4. اگرچه پيش‌بيني دقيق سؤالات امتحاني ممکن نيست، اما اگر دانش‌پژوه منظم و دقيقي هستيد مي‌توانيد محدوده سؤالاتي را که در امتحان مطرح خواهد شد، حدس زده و به برنامه‌ريزي بيش‌تر آن‌ها بپردازيد. بدين منظور مي‌توان از ورقه‌هاي امتحاني سال‌هاي قبل نيز استفاده کرد؛ البته از ياد نبريم که هر چند ملاحظه و مشاهده سؤال‌هاي سال قبل براي موفقيت در امتحان مفيد است اما آن‌چه که مهم است تسلط ما بر مطالب است که موفقيت ما در پاسخ به سؤالات امتحاني را تضمين مي‌کند.
5. اگر امتحان، تشريحي است به هنگام مطالعه براي خود سؤال طرح کنيد و به هنگام پاسخ‌گويي بکوشيد به زبان خود مطالب را بيان کنيد. اگر پيش از امتحان نتوانيد مطالب و انديشه‌ها را به زبان خود بيان کرده و به آن‌ها سروسامان بدهيد، به هنگام امتحان نيز قادر به چنين کاري نخواهيد بود.
6. اگر امتحان تستي است به هنگام مطالعه بايد همه مطالب حتي يادداشت‌هايي را که سرکلاس برداشته‌ايد، خصوصاً آنهايي را که کنارش علامت گذاشته يا زير جملات آن خط کشيده‌ايد، مطالعه کنيد. تعريف تمام اصطلاحات و مطالبي که در کتاب با خط درشت يا کج نوشته شده حفظ کنيد. براي امتحانات تستي افزون بر يادگيري ساختمان کلي مطلب تأکيد بيش‌تري بر جزئيات مطالب داشته باشيد.
7. به هنگام مطالعه لباس‌هاي مناسب و راحت بپوشيد تا از آرامش جسمي بيش‌تري بهره ببريد.
8. شب امتحان حداقل بايد 7-6 ساعت خواب آرامي داشته باشيد.
ب) توصيه‌هايي به هنگام امتحان
1. به موقع در جلسه امتحان حاضر شويد و با رسيدن به محل امتحان از صحبت‌هاي بيهوده با همکلاسي‌هاي خود دوري کنيد.
2. دستورالعمل‌هاي امتحان را به دقت بخوانيد. مشخصات خود را کامل در ورقه امتحاني بنويسيد؛ چون ممکن است بعداً فراموش کنيد و اين کار به ضرر شما تمام شود.
3. به سرعت اما با دقت شروع به نوشتن کنيد. خوانا و خوش‌خط بنويسيد چون معلم و استاد با حجم زيادي از ورقه‌هاي امتحاني روبه‌روست که اگر بدخط نوشته باشيد اطلاعات خود را به بدترين شکل ممکن به او انتقال مي‌دهيد. محدوده جواب هر سؤال را مشخص کنيد و ابتدا به سؤالاتي پاسخ دهيد که به پاسخ‌هاي آن اطمينان داريد.
4. در سوالات چندگزينه‌اي به دستورالعمل امتحان با دقت توجه کنيد و سپس به سؤالات جواب دهيد. به کلماتي چون «هميشه، گاهي، هيچ‌يک» و... دقت کنيد، پيش از آن‌که گزينه‌اي را انتخاب کنيد همه پاسخ‌ها را به دقت بخوانيد.
5. در سؤالات چندگزينه‌اي که به‌صورت جملات ناتمام است پيش از ديدن گزينه‌ها، سعي کنيد با کلمات پيشنهادي خود جاي خالي جمله را پر کنيد، سپس ببينيد کدام گزينه به کلمه پيشنهادي شما نزديک است.
فاطمه همتي