45   « يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللّه‏َ كَثِيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ »
ترجمه :
45. اى كسانى كه ايمان آورديد ! زمانى كه تلاقى كرديد با دسته و جمعيت كفار براى محاربه پس بايد ثابت قدم باشد در جهاد و بسيار ذكر خدا بگوييد و به ياد خدا باشيد شايد رستگار شويد.
تفسير :
[ در امر به ثبات و ذكر خدا ]
اين آيه شريفه دستور كلى است در مورد جهاد كه فرار از زحف يكى از گناهان كبيره است كه سابقاً تذكر داديم[1] .
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» كه خداوند نصرت و ظفر را نصيب شما مى‏فرمايد «إِذا لَقِيتُمْ فِئَةً» مراد مجرد برخورد نيست بلكه تلاقى براى محاربه و مقاتله است . و مراد از « فِئَةً » مطلق است ، لكن مراد « فئه » كفار و مشركين است زيرا آن‏ها براى محاربه مؤنين مى‏آيند .
«فَاثْبُتُوا» « ثباتِ » قدم در هر امر دينى واجب و لازم است به خصوص در موقع جهاد وحشت نكنيد، فرار نكنيد، سستى نورزيد با كمال شهامت و شجاعت مقابله كنيد .
«وَاذْكُرُوا اللّه‏َ كَثِيراً»ذكر اللّه‏ حسنٌ فى كل حال ( ياد خدا در همه حال نيكوست )[2] و عبادت بسيار بزرگى است «وَلَذِكْرُ اللّه‏ِ أَكْبَرُ»[3] . و ممكن است مراد ياد خدا باشد كه از خدا طلب نصرت كنند و متذكر باشند كه چنانچه در
بدر براى آن‏ها مدد فرستاد از ملائكه و آن‏ها را نصرت بخشيد همين نحو باز آن‏ها را منصور مى‏فرمايد .
«لَعَلَّكُمْ» ؛ باشد كه شما «تُفْلِحُونَ»رستگار شويد هم در دنيا معزز و منصور گرديد و هم در آخرت رستگار و مغفور گرديد.
------------------------------------------------------
[1] .  ر . ك : همين جلد ، ص405 ، ذيل تفسير آيه 16 همين سوره .
[2] .  در حديث قدسى است كه حضرت موسى  عليه‏السلام به خداوند عرض كرد : خدايا حالاتى بر من مى‏گذرد كه خجالت مى‏كشم تو را ياد كنم . خداوند فرمود : « يا موسى ! ذكري على كل حال حسن » . تهذيب الأحكام : ج1 ، ص27 و الجواهر السنية : ص67 .
[3] .  و هرآينه ذكر خداوند بزرگ‏تر است . سوره عنكبوت: آيه 45 .